Overslaan en naar de inhoud gaan

Rationalisatie van het applicatielandschap

rationalisatie applicatielandschap

Door de snelle ontwikkeling van informatietechnologie in de afgelopen decennia hebben organisaties in de loop der tijd allerlei applicaties ontwikkeld, softwarepakketten aangeschaft en informatiesystemen in gebruik genomen voor het ondersteunen van hun bedrijfsprocessen. In de meeste gevallen dragen deze applicaties, software en systemen in belangrijke mate bij aan zowel het voortbestaan, als aan de concurrentiepositie van de organisatie. In sommige gevallen vormen zij echter een ongewenste last, zeker waar het gedateerde of overbodig geworden applicaties en systemen betreft. 

Klik op de hoofdstukken om de content uit te klappen.

 Wat is rationalisatie van het applicatielandschap? 

Om te komen tot een goede definitie van rationalisatie van het applicatielandschap is het allereerst van belang vast te stellen wat er nu precies onder de term “applicatielandschap” wordt verstaan. In de praktijk blijken er verschillende omschrijvingen te bestaan voor de term applicatielandschap. Deze zijn veelal ontstaan door de ontwikkeling die de informatietechnologie – en daarmee de onderhevige applicaties – in de loop van de laatste decennia heeft ondergaan. 
 

 Definitie

Werd de definitie van een applicatielandschap aanvankelijk beperkt tot hardware en netwerkvoorzieningen, tegenwoordig wordt onder applicatielandschap het geheel aan IT-toepassingen binnen een organisatie verstaan, inclusief alle kernapplicaties die de bedrijfsprocessen ondersteunen. Dat betekent dat zowel alle netwerksystemen, servers, databases en platforms, als alle in gebruik zijnde toepassingen tot het applicatielandschap worden gerekend. 
 

 Optimalisatie applicatielandschap

Rationalisatie van het applicatielandschap houdt dan in dat door middel van harmonisatie, consolidatie, standaardisatie en integratie van alle hiervoor genoemde componenten een situatie wordt gecreëerd die optimalisatie van het onderhoud, het beheer en de exploitatie van het applicatielandschap mogelijk maakt. Hierbij dienen niet alleen een betere afstemming van bestaande applicaties op de informatiebehoefte en de bedrijfsprocessen, een uitfasering van gedateerde en/of overbodig geworden applicaties in acht te worden genomen, maar moeten tevens keuzes worden gemaakt voor nieuw aan te schaffen applicaties en systemen. Kortweg komt rationalisatie van het applicatielandschap neer op het structureren en managen van de grote diversiteit aan applicaties die in gebruik zijn en in de toekomst in gebruik zullen worden genomen om de bedrijfsprocessen in een organisatie te ondersteunen. 
 

 Wat is het doel van rationalisatie van een applicatielandschap?

Als gevolg van de ontwikkelingen en innovatie die informatietechnologie de afgelopen decennia heeft doorgemaakt, is er bij organisaties en veelheid ontstaan aan netwerksystemen en applicaties. Vaak hebben deze ontwikkelingen ertoe geleid dat het aantal in gebruik zijnde applicaties en in het verlengde daarvan ook interfaces tussen verschillende applicaties alleen maar is toegenomen, zonder dat is gekeken waar applicaties overbodig zijn geworden of dusdanig verouderd zijn, dat overwogen moet worden om de stekker uit dergelijke applicaties te trekken. Dit heeft ertoe geleid dat de hoeveelheid applicaties en functionaliteiten in relatie tot de bedrijfsprocessen die zij ondersteunen en de samenhang ertussen enorm complex is geworden.

Deze complexiteit moet op een zeker moment gestructureerd, gestandaardiseerd en gerationaliseerd worden om een verdere toename ervan te voorkomen. Omdat het applicatielandschap de ruggengraat vormt van iedere organisatie – zonder het applicatielandschap zouden bedrijfsprocessen immers moeizaam verlopen of simpelweg eindigen – is rationalisatie nodig om te komen tot een stabiele en gestandaardiseerde infrastructuur. Een dergelijke infrastructuur vormt de basis voor wendbaarheid en slagvaardigheid, waardoor aanpassingen en uitbreidingen makkelijker te realiseren zijn. Daarnaast biedt het organisaties de mogelijkheid om snel en flexibel in te spelen op nieuwe ontwikkelingen en helpt het de concurrentiepositie te verstevigen en in sommige gevallen zelfs te verbeteren. 
 

 De geschiedenis van het applicatielandschap?

De jaren tachtig en negentig werd gekenmerkt door decentralisatie en verzelfstandiging van bedrijfsonderdelen, afdelingen en divisies. Hierdoor waren deze bedrijfsonderdelen en divisies genoodzaakt om zelf zorg te dragen voor de IT-oplossingen die nodig waren om hun bedrijfsprocessen te ondersteunen. Daarnaast werden in de loop van de negentiger jaren steeds meer bedrijfsprocessen geautomatiseerd en werden steeds nieuwe systemen en technieken geïntroduceerd waardoor de groei aan het aantal en de diversiteit van applicaties enorm toenam. De aandacht ging daarbij veelal uit naar de aanschaf en implementatie van nieuwe systemen en technieken, zonder dat werd gekeken naar het opruimen van applicaties die overbodig of hopeloos verouderd waren. Niet alleen ontbrak het daarbij aan aandacht, geld en tijd, maar ook aan een gedegen beleid ten aanzien van de rationalisatie van het applicatielandschap.
 

 Wat zijn de gevolgen in de praktijk?

Deze ontwikkelingen hebben ertoe geleid dat er een enorme diversiteit en in het verlengde daarvan een buitengewone complexiteit is ontstaan aan applicaties, koppelingen tussen applicaties en uitwisseling van informatie tussen applicaties. Hierdoor is een efficiënt beheer zo goed als ondoenlijk geworden en is het nauwelijks nog mogelijk om applicaties aan te passen aan de steeds veranderende informatiebehoefte. Verouderde systemen blijven ‘in de lucht’ hoewel geleidelijke uitfasering van dergelijke systemen niet alleen de complexiteit in beheer zouden verminderen, maar tegelijkertijd een enorme kostenbesparing zouden opleveren. Daarnaast is de complexiteit van invloed op de business ‘an sich’. Zo kan een diversiteit aan applicaties leiden tot inconsistente klantgegevens, een gebrekkige ondersteuning van de bedrijfsprocessen of een moeizame ontwikkeling van nieuwe producten. 
 

 Waarom zou u met rationalisatie van het applicatielandschap beginnen?

Steeds meer organisaties zien zich geconfronteerd met een toenemende aandacht op het beheersen, reduceren en besparen van kosten. De praktijk leert dat met een gedegen rationalisatie van het applicatielandschap aanzienlijke kosten kunnen worden bespaard. Immers, applicaties met eenzelfde functionaliteit kunnen worden opgeheven ten gunste van een meer geschikte applicatie, sterk verouderde systemen kunnen geleidelijk worden uitgefaseerd en overbodig geworden applicaties kunnen worden stopgezet. Niet alleen zorgt dit voor een aanmerkelijke reductie van de onderhouds- en beheerkosten; rationalisatie van het applicatielandschap maakt tevens een efficiënter beheer en een grotere flexibiliteit, om in te kunnen spelen op nieuwe ontwikkelingen, mogelijk. Het vergroot de wendbaarheid en slagvaardigheid van iedere organisatie in belangrijke mate. 
 

 Hoe te starten?

Het is evident dat er duidelijke kaders en strakke richtlijnen nodig zijn om te komen tot een gedegen rationalisatie van het applicatielandschap. Zo dienen allereerst de uitgangspunten waaraan het applicatielandschap in de ideale situatie aan zou moeten voldoen, te worden vastgesteld. Vervolgens dienen de kwaliteit en de knelpunten van het huidige applicatielandschap in kaart te worden gebracht. Om de doelstellingen van de rationalisatie van het applicatielandschap te kunnen verwezenlijken is het verstandig om een bestemmingsplan met meerdere mogelijke scenario’s en een business case met een zogenaamde roadmap op te stellen. Daarna moeten ook de geldende IT-richtlijnen worden herzien om de rationalisatie blijvend te kunnen besturen en beheersen. Tenslotte is het raadzaam om de gerealiseerde besparingen continu te monitoren. 

Zodra alle applicaties en daarmee het applicatielandschap in kaart zijn gebracht, kan worden overgegaan tot de daadwerkelijke rationalisatie van het applicatielandschap. De volgende maatregelen kunnen daarbij een rol spelen: 

Harmonisatie
Onder harmonisatie wordt verstaan: het opheffen van applicaties met eenzelfde of een vergelijkbare functionaliteit ten gunste van een passendere applicatie. 

Consolidatie
Het consolideren van applicaties houdt in dat de verschillen in de technische uitvoering van een bepaalde applicatie worden geüniformeerd. 

Standaardisatie
Als maatwerkapplicaties worden vervangen door standaardapplicaties spreekt men van standaardisatie. 

Nieuwe functionaliteit 
In sommige gevallen worden essentiële onderdelen van een proces uitgevoerd door een applicatie die niet meer toereikend is. Het is dan noodzakelijk om een nieuwe functionaliteit te creëren. 

Uitfasering
Met het uitfaseren wordt beoogd om systemen die in de loop van de tijd verouderd zijn, of overbodig zijn geworden, uit te schakelen. 

Reduceren platforms
Ook het reduceren van het aantal in gebruik zijnde platforms kan aanzienlijke besparingen met zich mee brengen. Eventueel kan uitbesteding een mogelijkheid bieden om kostenbesparingen te realiseren indien reductie van platforms onvoldoende besparing oplevert. 

Integratie
Het integreren van applicaties betekent dat applicaties dusdanig aan elkaar worden gekoppeld dat er onderlinge uitwisseling van gegevens tussen applicaties plaatsvindt en deze als het ware samenwerken. 
 

 Wat bereikt u ermee?

Naast de reeds genoemde voordelen levert de rationalisatie van het applicatielandschap de volgende resultaten op: Door het opstellen van een gestructureerde systematiek ontstaat een overzicht van de bestaande applicatievoorzieningen en inzicht in de complexiteit ervan. Door standaardisatie wordt meer flexibiliteit gecreëerd waardoor uitbreidingen, wijzigingen en vervanging makkelijker te realiseren zijn. Door herziening van de IT-richtlijnen, geënt op een gedegen IT-beleid, wordt er een professionelere aanpak ten aanzien van de juiste beheerstrategie per applicatie gerealiseerd.
 

 Wat zijn de valkuilen?

Een veel voorkomende valkuil bij de rationalisatie van het applicatielandschap is het overmatig detailleren. Door te veel in detail te treden gaat het overzicht verloren. Het is daarom van belang dat er voorafgaand aan de rationalisatie een bestemmingsplan wordt opgesteld. Een bestemmingsplan biedt namelijk duidelijke richtlijnen, mogelijke keuzes en vastgestelde voorwaarden die voldoende richting bieden, maar tevens voldoende ruimte laten voor invulling. Zo bepalen vastgestelde voorwaarden bijvoorbeeld hoe omgegaan dient te worden met informatie, met de samenstelling van applicaties en met de opslag van gegevens. 

 

Aanvullende documentatie

Lees de whitepaper APM 

Lees de factsheet APM framework

Bekijk de video

Lees de geschreven klantcase

 

Copyright © 2024 Mavim B.V.