compliance

Inhoud Sinds de inwerkingtreding van de AVG lijken veel organisaties informatiebeveiliging voornamelijk als het stukje ‘passend beveiligen’ uit de AVG te behandelen. Maar, informatiebeveiliging is zo veel meer en belangrijker dan alleen het beschermen van persoonsgegevens. Wanneer informatie niet goed beveiligd is, kan dit grote, impactvolle risico’s met zich meebrengen.   Meer dan persoonsgegevens Wanneer alleen op het stukje beveiligen van persoonsgegevens wordt gelet, wordt een groot deel aan informatie dat jouw bedrijf bezit (die mogelijk kritisch is voor het bestaan van de organisatie) vergeten. Denk bijvoorbeeld aan het geheime recept van frisdrank of blauwdrukken van een beveiligingssysteem. Of nog erger, toegang tot de schakelaars van een stedelijk energienetwerk. Dit zijn belangrijke stukken informatie, maar geen persoonsgegevens. Het is daarom belangrijk de hele organisatie goed te beveiligen, zowel fysiek als digitaal. Kijk daarom verder dan alleen artikel 39 van de AVG.   Beschikbaarheid, integriteit, vertrouwelijkheid Bekende vormen van gegevensroof zijn ransomware of hacks. Maar risico’s voor jouw bedrijfsgegevens komen niet alleen in de vorm van diefstal. De aantasting van de beschikbaarheid, integriteit of vertrouwelijkheid (BIV) van informatie kan een organisatie enorme financiële schade en/of reputatieschade toebrengen. Door vanuit de BIV-classificatie alle informatie binnen de organisatie te beveiligen zorg je ervoor dat deze risico’s worden gemanaged. Naast potentiële aanvallen van buitenaf is het belangrijk om ook de interne risico’s te overwegen. Een gepikeerde medewerker met ongeoorloofde toegang tot bepaalde gegevens kan ook flinke schade aanrichten.   Awareness Er gaat geen week voorbij zonder bericht over een grote hack, ransomware of ander soort datalek. Om jouw organisatie op een hoger volwassenheidsniveau te krijgen is het van essentieel belang om voldoende inzicht te krijgen in de verbinding van jouw Informatiebeveiliging en privacy naar jouw mensen, processen en IT-systemen.   Ook is awareness, het bewustmaken van medewerkers, een belangrijk onderdeel van het informatiebeveiligingsbeleid. Het juist beveiligen van informatie is enorm belangrijk. Door de invoering van de AVG, maar zeker ook door de recente groei van cybercriminaliteit. Bewustwording van medewerkers is dan ook cruciaal in het mitigeren van risico’s voor jouw informatiebeveiliging en privacy. Social engineering tests zijn bewezen instrumenten om organisaties bewust te maken van de risico’s die zij bewust en onbewust lopen.   Normenkaders echt toepassen Zonder gegarandeerde BIV van belangrijke informatie kan de bedrijfscontinuïteit onder druk komen te staan. Implementeer maatregelen uit de ISO27000-serie, of een branche-specifieke informatiebeveiligingsnorm zoals de NEN 75-serie, BIO of BIC om jouw informatievoorziening zo veilig mogelijk te managen. Informatiebeveiliging is erg omvangrijk. Er zijn veel verschillende onderdelen die allemaal regelmatig aandacht vragen. Een oplossing om informatiebeveiliging eenvoudig te onderhouden is het Compliance Management Framework (CMF) van Audittrail. Dit is gebouwd in het Mavim Platform en zorgt ervoor dat jouw informatiebeveiligingsprogramma continu wordt onderhouden. Daarnaast kun je in het CMF jouw informatiebeveiliging eenvoudig koppelen aan jouw privacy programma.   Bron: Audittrail   > Meer weten over Informatiebeveiliging en het Compliance Management Framework? Download hier de Productsheet

Inhoud Privacy is in aanloop van 25 mei 2018 door veel organisaties opgepakt als project. De nieuwe privacywetgeving (AVG) gaf de mogelijkheid om privacy nu eens goed in te richten. Een projectteam werd samengesteld en samen werd gewerkt aan een gedegen opzet van privacy met een beleid, procedures, een verwerkingsregister en het organiseren van rechten voor betrokkenen. Ook werd vanuit dit projectteam gedacht over privacy verantwoordelijken en een al dan niet verplichte Functionaris gegevensbescherming (FG).   Enige tijd later Alle verplichte documenten zijn opgeleverd en privacy is in opzet aanwezig in de organisatie. Het projectteam krijgt decharge en de aangewezen Privacy Officer (PO) gaat zelf aan de slag. De projectgroep was een veilige omgeving, los van de rest van de organisatie waar alle aandacht vol op privacy lag en meerdere mensen ermee bezig waren. Eenmaal in de organisatie razen alle andere prioriteiten en veranderingen als snelverkeer langs de PO heen. Compliance is ineens een van de vele onderwerpen op de lijst en bovendien eentje die net al het projectbudget had gekregen, dus nu is een ander onderwerp aan de beurt.   Van opzetten naar onderhouden In plaats van het opzetten hebben we het nu over het onderhouden van een privacy programma. Dit brengt andere vragen met zich mee voor de Privacy Officer: “Voldoe ik wel voldoende aan de AVG? Hoe houd ik mijn verwerkingsregister bij? Waarover moet ik precies rapporteren en aan wie? Moet ik niet budget aanvragen voor komend jaar? Wat heeft de meeste prioriteit? Hoe los is drie incidenten en een datalek op in de acht uur die ik deze week aan privacy mag besteden?”. Eigenlijk zijn al deze vragen samen te vatten in: “Lukt het één Privacy Officer om de hele organisatie compliant te houden?”. Audittrail en Mavim zijn samen op zoek gegaan naar een oplossing om de Privacy Officer te ondersteunen in de transitie van project naar programma. Dit heeft als resultaat opgeleverd dat wij een op expertise gebaseerd product hebben gebouwd dat een combinatie bevat van onder andere een digitaal verwerkingsregister, risicoanalyse, awareness rapporten, procesvisualisaties en verplichte documentatiestukken is. We noemen dit het Compliance Management Framework (CMF). Naast een compleet privacy programma kun je hierin ook een volledig Informatiebeveiligingsprogramma opzetten en onderhouden. Vooral het stukje onderhouden is hier cruciaal: in veel organisaties verslapt de aandacht voor Security en Privacy na verloop van tijd. Dankzij de communicatiefunctie van het CMF kan de PO de juiste personen verantwoordelijk houden voor de eigen processen. Met het Mavim Platform als software achter onze kennis en expertise creëer je jouw eigen ideale control omgeving, één centrale bron van waarheid en krijgt de Privacy Officer de regie terug in handen.    Bron: Audittrail   > Meer weten over het Privacy en het Compliance Management Framework? Download hier de Productsheet

Inhoud "Er moet meer bestuurlijke aandacht komen voor informatieveiligheid, met een hechtere verbinding tussen bestuurder en de chief information security officer (CISO). De CISO heeft binnen de gemeentelijke organisatie een spilfunctie, om ervoor te kunnen zorgen dat de juiste acties worden genomen ten aanzien van de informatiebeveiliging". Dat concludeerde de Visitatiecommissie Informatieveiligheid na het bezoeken van de colleges B&W en CISO’s van 120 gemeenten eind 2017. De visitatiecommissie stelde vast dat het in alle gevallen van belang is dat de CISO onafhankelijk is gepositioneerd, een directe rapportagelijn heeft naar de (eindverantwoordelijke) gemeentesecretaris en de (bestuurlijk) portefeuillehouder en daarmee periodiek overleg heeft. Daarnaast dient de CISO verbonden te zijn met de ambtelijke organisatie en het primaire proces. Het is voor een CISO echter niet doenlijk (en ook niet zijn/haar rol) om nauw betrokken te zijn bij de specifieke werkprocessen. Gemeenten verschillen van elkaar qua organisatie en daardoor in de wijze waarop de CISO functie wordt ingevuld. Met de invoering van de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO) en het verbindend verklaren van dit normenkader voor de hele overheid per 1 januari 2020, is aanstelling van een CISO niet langer vrijblijvend, maar verplicht geworden. De aanstelling van een CISO is een belangrijke voorwaarde om de implementatie en uitvoering van de informatiebeveiliging binnen de organisatie te initiëren en te beheersen. Tevens is sinds 25 mei 2018 de Algemene Verordening Gegevensbescherming van kracht, de wet die strenge eisen stelt aan de verwerking van persoonsgegevens en de informatiebeveiligingsmaatregelen. Ook zijn de rechten van betrokken flink uitgebreid. Maar ook de buitenwereld is bezig met een privacy inhaalslag; de Autoriteit Persoonsgegevens is begonnen met handhaving en heeft net de eerste AVG boete uitgedeeld aan het HAGAZiekenhuis. Aan een betrokkene bij een datalek door gemeente Enschede is door de rechterbank Overijssel in hoger beroep een schadevergoeding toegekend van €500.- Een datalek met duizenden betrokkenen kan zo al snel flink in de papieren lopen en naar verwachting zullen collectieve claim procedures dan ook snel volgen. Zaak dus om uw informatiebeveiliging op orde te hebben. Kijkend ook naar de astronomische boetes die momenteel worden uitgedeeld aan de multinationale datafabrieken zoals FaceBook dan is het duidelijk dat informatiebeveiliging in zeer korte tijd een serieus vakgebied geworden is waar organisaties, gezien het enorme aantal vacatures, een flinke inhaalslag op aan het maken zijn. Kortom; de CISO is in toenemende mate en met versneld tempo van belang om er binnen de gemeente over te waken dat (persoons)gegevens van burgers en bedrijven goed verwerkt worden en onverlaten er niet bij kunnen. Hierbij geldt voor kleinere gemeentes dat een deeltijd- of gecombineerde-functie CISO beter is dan helemaal geen CISO. En soms is het inhuren van een CISO voor een paar dagen per maand door meerdere aanpalende gemeentes ook een goede eerste stap. De CISO is in ieder geval wel vast onderdeel van het gemeentelijk meubilair geworden!   Maar waar hebben we het dan samen over? Als burgemeester, wethouder, gemeentesecretaris, raadslid of collega ambtenaar wordt u soms pas actief betrokken bij het werk van de CISO als het te laat is. Als de krant bericht dat de gemeente gehackt is, als er een datalek heeft plaatsgevonden of als er om budget gevraagd wordt in de voorjaarsnota. Informatiebeveiliging echter, is de verantwoordelijkheid van iedereen binnen de organisatie die met data omgaat. Bewustwording en het pro-actief bezig zijn met informatiebeveiliging is dus cruciaal. De volgende 5 vragen kunt u de CISO stellen om het gesprek met hem of haar te starten. Het zijn mogelijke vragen om de dialoog te starten, geen vastomlijnde aanpak voor informatiebeveiliging. Daarvoor verwijs ik graag naar de Informatiebeveiligingsdienst. 5 vragen zijn natuurlijk bij lange na niet voldoende dus het is slechts een eerste aanzet. Ook is de relevantie van sommige vragen tijdgebonden en daardoor over een tijdje wellicht weer minder actueel. Maar we kunnen toch ergens beginnen? Ik nodig u uit andere relevante vragen via de comments toe te voegen en de lijst aan te vullen..   1. wat is ons dataprotectie-risicoprofiel? Ik begin de eerste vraag niet zonder reden. Er zijn CISO's die compliance-based en andere die risk-based werken. De eerste zal séc willen voldoen aan de (wettelijke) voorschriften (de groene vinkjes) terwijl de tweede kijkt naar de actuele informatiebeveiligingrisico's en kiest voor adequate mitigatie ervan om zo toch de organisatorische doelstellingen te kunnen blijven behalen. Het paraat hebben van de laatste stand van zaken op Technologisch-, Personeel- en Organisatorisch dataprotectie-gebied is daarom ook van groot belang. Waar zitten de gaten ten opzichte van de overheidsbaseline (GAP-Analyse) plus welke bijzonderheden heeft deze gemeente waar we specifiek naar moeten kijken? Heb je een Informatiebeveiligingsplan waarin staat hoe we hier mee omgaan? Welke beveiligings incidenten hebben we de afgelopen tijd aan de hand gehad en hebben we data onbedoeld vrijgegeven? Een interessante openingsvraag toch?   2. ben je al begonnen met het ISMS? De Informatie BeveiligingsDienst definieert het ISMS als volgt: "Het Information Security Management System (ISMS) is een procesgerichte benadering voor informatiebeveiliging. Het is een managementsysteem waarin het risicobeheerproces centraal staat, zodat risico’s adequaat worden beheerd. Het ISMS is de motor van de informatiebeveiligingsactiviteiten en wordt onderhouden middels de plan-do-check-act cyclus". Het werken volgens een ISMS geeft aan dat de CISO het beleid niet alleen opstelt maar ook de implementatie ervan toetst en het beleid door de tijd heen bijstelt waar nodig. Vaak wordt een ISMS tool gebruikt om het framework en de bijbehorende documenten in onder te brengen. Het ISMS is een van de beste manieren om de taken van een CISO over te dragen aan een opvolger. Het stelt ook tijdelijke krachten in staat om sneller op stoom te zijn.   3. hoe staan we ervoor met de ENSIA rapportage? ENSIA staat voor Eenduidige Normatiek Single Information Audit en betekent eenmalige informatieverstrekking en eenmalige IT-audit. Met ENSIA sluit de verantwoording over informatieveiligheid aan op de planning en control-cyclus van de gemeente. Hierdoor heeft het gemeentebestuur meer overzicht over de informatieveiligheid van hun gemeente en kan het beter sturen en verantwoording afleggen aan de gemeenteraad. ENSIA helpt gemeenten in één keer slim verantwoording af te leggen over informatieveiligheid gebaseerd op de BIG (en vanaf 2020 op de BIO). De verantwoordingssystematiek over de Basisregistratie Personen (BRP) en wet- en regelgeving Reisdocumenten (PUN en PNIK), Digitale persoonsidentificatie (DigiD), Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG), Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT), Basisregistratie Ondergrond (BRO) en de Structuur uitvoeringsorganisatie Werk en Inkomen (Suwinet) is samengevoegd en gestroomlijnd. De eerste ENSIA cyclus is achter de rug en de nieuwe 2019 cyclus is gestart per 1 juli jongstleden. Bespreek samen het resultaat 2018 en op welke wijze 2019 aangevlogen wordt. Wat zijn de lessons learned en hoe, adviseert de CISO, gaan we de vastgestelde tekortkomingen wegwerken?   4. zijn we op tijd klaar met de BIO implementatie? Vanaf 1 januari 2019 is de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO) van kracht. De BIO vervangt per 1 januari 2020 de bestaande baselines informatieveiligheid voor Gemeenten, Rijk, Waterschappen en Provincies. Van BIG, BIR, BIR2017, IBI en BIWA naar BIO. 2019 is een overgangsjaar. Hiermee ontstaat één gezamenlijk normenkader voor informatiebeveiliging binnen de gehele overheid, gebaseerd op de internationaal erkende en actuele ISO-normatiek. Helder, actueel en veilig. Vraag de CISO (kudo's voor u, u heeft er al een aangesteld ;-) naar de impact voor de gemeente, waar u staat als organisatie en op welke wijze de belangrijkste wijzigingen doorgevoerd kunnen worden. De BIO Praatplaat kan helpen het gesprek met de clusters te voeren om inzichtelijk te krijgen wat er nog moet gebeuren. Maak ook hier in overleg keuzes in de activiteiten om compliant te geraken. First things first, eerst de hoge risico's, dan de lagere.   5. hoe staan we ervoor m.b.t. de 2019 streefbeeld afspraken? De vorige vragen waren redelijk strategisch en tactisch van aard op het gebied van informatiebeveiliging. Toch ontkomt u er niet aan af en toe over de techniek te praten. De laatste CISO vraag is daardoor misschien wat te complex voor de gemiddelde ambtenaar maar niet minder relevant. Kijk eens hoe ver u samen komt! Binnen de overheid zijn er adoptieafspraken over standaarden voor internetveiligheid en informatieveiligheid. Op dit moment is de afspraak dat ALLE websites van de overheid beveiligd moeten zijn met de standaarden HTTPS, HSTS en TLS conform de richtlijnen van het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC). Daarnaast dienen domeinnamen beveiligd te zijn met de standaard DNSSEC. Voor mail is de afspraak dat de standaarden SPF, DKIM en DMARC worden ondersteund voor het voorkomen van phishing en dat STARTTLS en DANE worden toegepast voor het beveiligen van mailverkeer. Na het instellen van de mailstandaarden dienen DMARC en SPF vervolgens zodanig geconfigureerd te worden dat phishing van mail actief wordt bestreden. Dit betekent dat voor deze standaarden niet het tempo van ‘pas toe of leg uit’ wordt gevolgd (i.e. wachten op een volgend investeringmoment en dan de standaarden implementeren) maar dat actief wordt ingezet op implementatie van de standaarden op de korte termijn. Weinig overheden kunnen al deze afspraken allemaal tijdig (eind 2019) nakomen. De praktijk leert dat het implementeren ervan over meerdere schakels dient te gebeuren, derde (cloud)partijen die je niet altijd zelf in de hand hebt waardoor het ook nog eens eindeloos kan duren. Bespreek met uw CISO wat er gebeurt als u niet tijdig klaar bent, de risico's die u loopt en de verantwoordelijkheid die u in de keten hebt om wél tijdig klaar te zijn. Vraag uw CISO om advies op welke wijze de techniek aangepast moet worden en wie in de organisatie deze taken dienen uit te voeren.   Tot slot Zoals al eerder gezegd is de dataprotectie arbeidsmarkt op dit moment enorm schaars. Goed opgeleide medewerkers zijn lastig te vinden en de gemeentelijke salarissen kunnen moeilijk concurreren met het bedrijfsleven. Zorg er derhalve voor dat u de CISO en zijn/haar stafmedewerkers voldoende uitrusting geeft om het werk ook daadwerkelijk te kunnen verrichten. Dat is niet alleen salaris maar zeker ook voldoende budget voor opleiding, seminars/congressen, ICT-tooling en tijdelijke ondersteuning (inhuur) voor projectwerk. Ook een directe, doorlopende en open dialoog met het bestuur en college is belangrijk. Immers, gemeentelijke informatiebeveiliging is een bestuurlijke verantwoordelijkheid. Als laatste en hopelijk ten overvloedde, noem ik daarom nog vraag 6. Eigenlijk de meest belangrijke vraag die u uw CISO kunt stellen: "Hoe gaat het met je, heb je het nog naar je zin en wat kan ik voor je doen?"   Auteur:  Dimitri v. Zantvliet Rozemeijer MBA CISM CISA CIPP-E CIPM FIP, CISO / Manager Strategie, Security en Privacy gemeente Haarlemmermeer    

Inhoud De brede regelgeving van de Europese Commissie over de algemene bescherming van persoonsgegevens (GDPR) zal een sterke impact hebben op bedrijven binnen en buiten Europa. Vanaf 2018 moet elke organisatie die persoonlijke informatie over Europese burgers verzamelt, gebruikt of deelt, kunnen aantonen dat zij voldoet aan deze inmiddels fel omstreden regelgeving. Hieronder vallen ook de gebruikte technieken binnen het model en de infrastructuur van de organisatie, waarmee men de persoonlijke gegevens afschermt voor de buitenwereld. Het beschermen van persoonsgegevens moet op alle niveaus geïntegreerd zijn binnen de organisatiestructuur van de onderneming.    De beveiliging van een enorme hoeveelheid data In de Cloud wereld, die 24 uur per dag en zeven dagen per week doorgaat, zien gebruikers hun persoonlijke informatie als een levend systeem. Wat de meeste gebruikers echter niet beseffen is dat hun persoonlijke data intensief wordt gekopieerd, getest en beoordeeld door de organisaties die deze data in beheer hebben. Op deze wijze beoordelen ondernemers de persoonlijke gegevens op integriteit en volledigheid. Een dergelijk integriteitsproces biedt de ondernemers de mogelijkheid om bepaalde gegevens, zoals de financiële status, de woonomstandigheden, de burgerlijke staat en het surfgedrag van de gebruikers, te rangschikken. Hierna worden deze gerangschikte gegevens intern gebruikt en vaak aangeboden en benaderd door derden. Zo kunnen kleinere ondernemingen, bijvoorbeeld op basis van een abonnement, gebruik maken van persoonsgegevens door simpel op de site van de aanbieder in te loggen met een gebruikersnaam en een wachtwoord.   Veranderingen in de interne organisatie De nieuwe regelgeving van de Europese Commissie zal dit patroon aanzienlijk doen veranderen. In de nabije toekomst zal elke software-ontwikkelaar zich terdege bewust moeten zijn van zijn verantwoordelijkheden als databasebeheerder. Een probleem hierbij is dat dit concept of denkpatroon voor veel software-ontwikkelaars geheel onbekend is. Vaak ontwikkelen zij applicaties op basis van innovaties en creativiteit waarbij de beveiliging van de gegevens ondergeschikt is. Alhoewel er bij ondernemers enige verantwoordelijkheid bestaat als het gaat om het beheren en het beveiligen van persoonlijke informatie, zal de nieuwe regelgeving deze ondernemers werkelijk aansprakelijk stellen als het gaat om het beveiligen van persoonsgegevens. Ondernemers worden hierdoor gedwongen om flink te investeren in opleiding, training en technologie zodat zij kunnen voldoen aan de eisen en de regelgeving van de Europese commissie. Voor veel bedrijven zal dit betekenen dat zij hun organisatiestructuur volledig moeten aanpassen zodat zij een data-first model kunnen hanteren.   Investering in technologie Op dit moment wordt geschat dat ongeveer 90 procent van de persoonsgegevens wordt bewaard in kopieën. De eerste stap, in het naleven van de regelgeving van de Europese commissie, is het inventariseren van zowel de productieve als de niet-productieve omgeving zodat men weet waar deze data zich bevindt. De stap die hierop volgt is de aanschaf van de technologie die de mogelijkheid biedt om de verspreide data te lokaliseren en te beveiligen. Dit zal tot een noodzakelijke investering leiden in technologieën waarmee men de bestaande gegevens en de latere kopieën kan afschermen en pseudonimiseren. In het geval van een inbreuk op deze persoonlijke data zullen deze investeringskosten echter verbleken ten opzichte van de mogelijke boete van vier procent van de totale omzet van de onderneming.   Conclusie Gezien de steeds toenemende kansen en de ernst van de inbreuk op persoonlijke gegevens is het van groot belang dat ondernemingen duidelijk aangeven dat zij de regelgeving van de Europese commissie naleven en zij zeer zorgvuldig met de persoonlijke gegevens omgaan. Hiervoor zullen deze bedrijven binnen hun totale organisatiestructuur een databeveiligingsstrategie moeten implementeren waarmee men de persoonlijke gegevens maximaal beveiligt zodat het risico voor hun gebruikers minimaal is. Door te pleiten voor de invoering van deze voorzorgsmaatregelen stuurt de Europese commissie aan op een waarborg dat de persoonlijke gegevens beveiligd zijn of onbruikbaar worden gemaakt indien cybercriminelen succesvol inbreuk maken op de bedrijfssystemen. Met deze regelgeving worden ondernemingen beter beschermd tegen de financiële gevolgen en het reputatieverlies als er inbreuk op de persoonlijke gegevens plaatsvindt. De Europese commissie verwacht als tegenprestatie echter wel dat de zakelijke markt gaat investeren in het beschermen van bedrijfsdata en persoonlijke gegevens van de gebruikers.Bron: bitMIND

Inhoud Na vier jaar onderhandelen is er in Europa een nieuwe dataprotectie overeenkomst. In Straatsburg hebben de lidstaten van de EU hun goedkeuring gegeven aan wetgeving voor de verwerking van privégegevens en richtlijnen voor de handhaving van die wet op justitieel niveau. Sinds 1 januari geldt in Nederland de meldplicht datalekken. Daarmee loopt Nederland tamelijk voorop in Europa. Deze week is de Europese variant goedgekeurd door het Europees parlement. De overige Europese lidstaten krijgen nu nog twee jaar de tijd om hun wet- en regelgeving in lijn te brengen met de Europese wetteksten. Voor consumenten betekent de regulering: Het recht om vergeten te worden. Het recht om je gegevens naar een andere dienstverlener over te zetten. Het recht te weten of je gegevens gehackt zijn. Voor organisaties etekent de regulering: De plicht om nadrukkelijk toestemming te vragen van betrokken personen voor het verwerken van privégegevens. De plicht om privacybeleid helder en begrijpelijk uit te leggen. Strenge handhaving en boetes tot 4 procent van de totale internationale jaaromzet bij overtreding. Met name dat laatste is een verschil met de regelgeving die Nederland inmiddels zelf al heeft opgesteld (in Nederland geldt vanaf 1 januari 2016 een boete van maximaal 820.000 euro tegemoet zien voor iedere keer dat een organisatie in gebreke blijft bij de bescherming van privacygevoelige gegevens). Maar de grootste winst zit in het feit dat er nu eindelijk zicht is op een uniform Europees databeschermingsbeleid.Uniform "Door de General Data Protection Regulation wordt goede uniforme databescherming nu een realiteit in de hele EU”, zegt Jan Philipp Albrecht van de Deense Groenen, die deze wetgeving door het Europees Parlement wist te loodsen. “Burgers kunnen nu zelf beslissen welke persoonlijke informatie ze willen delen en voor bedrijven komt er nu ook eindelijk duidelijkheid. Deze nieuwe wet zorgt voor vertrouwen, juridische eenduidigheid en eerlijke concurrentie.”Encryptie Volgens Pieter Lacroix, Managing Director Sophos Nederland, betekent deze wetgeving opnieuw werk aan de winkel voor veel organisaties. Voor zover dat nog niet gebeurd is onder druk van de meldplicht datalekken, zullen bedrijven nu snel moeten nagaan wat de impact van deze regels zal zijn voor hun Europese business. Zijn advies: "Wacht niet tot alle lidstaten hun wetgeving hebben aangepast, maar maak van databescherming een bestuurstaak. Laat je adviseren waar nodig, en zorg dat alle data die in je bedrijf omgaat proactief beschermd wordt, door encryptie toe te passen en alle beveiligingsoplossingen in de organisatie voortdurend up-to-date te houden. En houd er rekening mee dat deze wetgeving geldt voor alle bedrijven die gegevens bewaren over Europese burgers, ongeacht of zo’n bedrijf zelf een Europese basis heeft of niet."  Bron: biplatform.nl

Inhoud De Meldplicht Datalekken, die per 1 januari 2016 inging, is voor veel Nederlandse organisaties een moeilijk dossier. Een privacy officer kan helpen orde op zaken te stellen. De komst van de Meldplicht Datalekken was al lang duidelijk. Toch werden pas begin december de puntjes op de i gezet, toen het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) zijn richtsnoeren na een consultatieronde formaliseerde tot het Beleidskader Meldplicht Datalekken. Enkele weken daarvoor gaf Udo Oelen, hoofd toezicht private sector van het CBP, al tips over maatregelen die organisaties moeten nemen om te voldoen aan hun meldplicht.   Beveilig de persoonsgegevens binnen de organisatie. Zog voor goed incidentenbeheer. Bepaal duidelijk wie in de organisatie datalekken zal beoordelen en eventueel melden bij het CBP. Dat voorkomt dat men “als een kip zonder kop” gaat rondrennen als de nood aan de man is. Denk na over hoe betrokkenen geïnformeerd moeten worden bij een lek. Wat moeten ze weten? Hoe minimaliseert het bedrijf de gevolgen? Denk na over hoe om te gaan met signalen van de buitenwereld over mogelijke datalekken. Hoe reageert het bedrijf in de media? Hoe zorgt het bedrijf voor responsible disclosure? Maak en controleer afspraken met de partijen die voor de organisatie gegevens bewerken. Wees er zeker van dat deze partijen tijdig laten weten dat er een lek bij hen is en controleer of zij dat melden bij het CBP. In die afspraken moet follow-up na het afhandelen van het lek geregeld zijn.   Privacy officer aanstellen De persoon uit de derde tip van Oelen die beoordeelt of sprake is van een datalek en dat dan meldt, is in steeds meer organisaties de privacy officer. Vooral grote organisaties hebben al privacy officers in dienst, met de komst van de meldplicht stellen steeds meer bedrijven iemand met deze functie aan. Rachel Marbus vervult die rol bij de NS. Zij gaf tijdens het Privacy Congres praktische aanwijzingen voor het privacyproof maken van een organisatie. "Voordat een bedrijf bekijkt of het kan voldoen aan de wet, moet het bepalen welk bedrijf het wil zijn; wat zijn de privacywaarden? Het zou zo kunnen zijn dat het bedrijf makkelijk kan voldoen aan de wet, maar dat dit tegen de eigen waarden in gaat." NS heeft het al snel zwaar in de publieke opinie, vindt Marbus. Als er maar iets misgaat, wordt dat snel breed uitgemeten in de media. "De koppen zijn heel snel negatief over de NS. Positieve zaken als een prijs die we wonnen voor ons privacybeleid zijn vervolgens bijna nergens te lezen." Waarmee ze maar wil zeggen dat een bedrijf goed moet realiseren hoe het publiek denkt over het bedrijf in combinatie met privacy. "Houd de eigen waarden op het gebied van ethiek en privacy goed in het oog. NS is in dit opzicht zeer risicomijdend. We blijven ruim binnen de regels van de wet. En na de problemen rond de aanbesteding in Limburg is zelfs sprake van een zerotolerancebeleid. Voor mij is dat makkelijk. Nee zeggen, is nu geen enkel probleem. Al mist NS daardoor wel kansen en innovaties." De NS bestaat uit verschillende zelfstandig opererende bedrijfsonderdelen. De directie van de NS Groep NV is de verantwoordelijke voor de Wet bescherming persoonsgegevens. Elk bedrijfsonderdeel heeft één of meer information security officers (ISO's). Er is bovendien een chief information security officer (CISO). Marbus is de privacy officer die namens de directie zorgt voor privacy compliancy en werkt daarbij nauw samen met de CISO. Zij is bovendien het enige aanspreekpunt voor het CBP. Dat voorkomt misverstanden. "Er wordt vanuit de NS 'maar met één stem met het CBP gesproken. Daarnaast is het voor mij erg makkelijk dat privacy compliancy bij de directie is ondergebracht. Mijn adviezen zijn bindend."   Voorwaarden voor goed beleid Marbus heeft een duidelijk beeld van wat belangrijk is voor een privacy officer om goed te kunnen functioneren. Een privacy officer moet: Het lef én het mandaat hebben om nee te zeggen "Dat mandaat is essentieel. De privacy officer kan een olifantshuid hebben en een rechte rug, maar zonder dat mandaat is deze functie een farce. Dan is jouw nee geen nee en betekent Jouw stem níets." Creativiteit en flexibiliteit hebben "Nadat de privacy officer nee heeft gezegd moet de privacy officer in staat zijn alsnog mee te denken naar een ja als iets op een andere manier gedaan kan worden." Ogen en oren in het bedrijf hebben "De privacy officer kan dit niet alleen doen. Zorg voor privacy ambassadeurs in de organisatie. Dat zijn de ISO's, maar weet ook wie de mensen zijn op de werkvloer die hierbij goed kunnen helpen." Regelmatig audits doen 'Audits leggen bloot wat mis kan gaan en ze bieden een goedkeurend stempel dat de privacy officer bij onderhandelingen een sterkere positie geeft." Een privacy spreekuur houden  "Een keer per maand mag iedereen bij mij binnenlopen met een vraag over prívacy. Ik krijg machinisten binnen, mensen met heel wilde plannen die nog niet op papier staan. Daardoor kan ik al vroeg met ze meedenken. Dat helpt nieuwe producten privacy vriendelijk te maken." Marbus waarschuwt dat ondernemingen binnen de grenzen van de wet moeten blijven. "Want het CBP zit er bovenop, zeker bij grote organisaties." Toch is het CBP geen boeman, zegt ze. “Ze consulteren betrokken partijen, organiseren rondetafelgesprekken, schuiven aan bij expertgroepen. Ze willen horen welke problemen wij als grote bedrijven hebben en ze willen horen wat wij van het CBP vinden. Ze denken mee na incidenten zodat het probleem goed opgelost kan worden."Auteur: Tanja de Vrede, Automatiseringsgids

Inhoud De impact van cybercrime is groter geworden, niet alleen doordat digitalisering de economie afhankelijker heeft gemaakt van technologie. Wat Nederlandse organisaties minstens evenveel kopzorgen baart is de nieuwe meldplicht datalekken. Privacy-toezichthouder CBP, die een reputatie gevestigd heeft met een strenger dan streng cookiebeleid, mag in 2016 forse boetes uitdelen aan Nederlandse bedrijven bij een hack van persoonsgegevens. Daar wordt het nodige van verwacht zo bleek op de bijeenkomst Innovating NL die gewijd was aan het onderwerp cybersecurity. Wat gaat het winnen: de angst voor een discutabel imago, wat een speelgoedfabrikant als Vtech kan bevestigen, of een overijverige toezichthouder? Deze vraag speelde een centrale rol tijdens de bijeenkomst Innovating NL die op donderdag 3 december gehouden werd in het kantoor van The Hague Security Delta (HSD) in Den Haag. Gastvrouw Ida Haisma, directeur van HSD, kreeg de eer de middag te openen en wees op de driehoek van overheidsorganisaties, marktpartijen en onderwijs en onderzoeksinstellingen die gezamenlijk cybercrime op de internationale kaart hebben gezet. Het heeft nieuwe succesvolle starters voortgebracht zoals Autasas, maar minstens even belangrijk zijn nieuwe opleidingen. Het Haagse ROC Mondriaan heeft een aparte cybercrime-opleiding en recent zijn de Universiteit Leiden, de Technische Universiteit Delft en De Haagse Hogeschool de Stichting Cyber Security Academy (CSA) gestart om meer professionals met een cyber security-specialisme op te leiden.   Het nieuwe goud Digitalisering en een versnellende innovatie belooft geweldige mogelijkheden. Maar om die te kunnen benutten is een nieuwe aanpak van (cyber) security noodzakelijk. Dat stelde generaal (b.d.) Dick Berlijn, aan Deloitte verbonden als specialist binnen de Enterprise Risk Services praktijk. Systemen moeten “secure by design” zijn opgezet en er moet vanuit worden gegaan dat het breken van digitale beveiliging een reële mogelijkheid is. Incrementele verbetering wordt de nieuwe norm, maar ook internationale samenwerking en het opstellen van normen verdient de aandacht. Al deze zaken zijn volgens Berlijn een uitvoeringskwestie. Belangrijk aandachtspunt is dat Nederlandse organisaties zich er onvoldoende bewust van zijn dat data het nieuwe goud is. Je kunt er de mooiste dingen mee doen maar het kan ook van je gestolen worden als je niet goed oplet.   Wat gaat het winnen: de angst voor een discutabel imago of een overijverige toezichthouder? En wat kan er dan gebeuren? Gerrit-Jan Zwenne, hoogleraar Recht en de Informatiemaatschappij aan de Universiteit Leiden en partner van internationaal advocatenkantoor Bird & Bird, wijst op de nieuwe meldplicht datalekken die vanaf begin 2016 Nederlandse organisaties verplicht om inbreuken op persoonsgegevens door een hack te melden bij toezichthouder College Bescherming Persoonsgegevens en bij de betrokkenen. “Het gaat pijn doen en het hacken van databestanden met persoonsgegevens komt in de krant te staan”, aldus Zwenne. “Het CPB kan sancties opleggen als zaken niet goed beveiligd zijn. Dat gaat om forse bedragen: 10 procent van de jaaromzet of 810 duizend euro. Een lek is heel ruim gedefinieerd. Zo valt het verliezen van een usb-stick met persoonsgegevens in de trein er ook onder. Dat is best ruim voor een wet die doordringt tot in de haarvaten van de bedrijfsvoering.”   Openhartig Zwenne stelt dat het CBP openhartigheid verwacht van bedrijven en uitgaat van 60 duizend meldingen per jaar. Hun beleid is om bij twijfel meteen al aan de bel te trekken. Maar die melding kan een onaangenaam staartje krijgen, als een organisatie geen passende technische en organisatorische maatregelen heeft genomen om de persoonsgegevens goed te beschermen. Is dat het geval dan kan het CBP met een boete dreigen. Om zo'n boete daadwerkelijk uit te kunnen delen moet het CBP eerst een bindende aanwijzing geven. Zijn er dan nog geen afdoende maatregelen genomen dan kan die boete ook daadwerkelijk opgelegd worden. Op de vraag wat passende maatregelen zijn, valt moeilijk een antwoord te geven. Versleuteld opslaan van persoonsgegevens wordt als een belangrijke maatregel gezien. In dialoog met de zaal wordt ook de richtlijn ISO 27001 genoemd die organisaties handvatten biedt om beveiliging procesmatig te verankeren. Op het moment dat organisaties dit certificaat op de deur mogen plakken, is te veronderstellen dat informatiebeveiliging serieus genomen is. Maar een garantie is het niet en voor kleinere organisaties is zo'n certificering een onhaalbare kaart. Doorslaggevend is de beveiligingsmaatstaf in een bepaalde branche. De medische sector krijgt hogere verwachtingen opgelegd. Hetzelfde geldt voor organisaties die kritieke infrastructuren in beheer hebben.   Aansprakelijk Ben je als organisatie juridisch aansprakelijk te stellen als je de informatiebeveiliging niet op orde hebt? Evelyn Tjon-En-Fa, advocaat en partner bij Bird & Bird, betoogt van wel. Ze haalt het voorbeeld aan van Diginotar, de leverancier van beveiligingscertificaten voor grote delen van de Nederlandse overheid die in 2011 failliet is gegaan na een desastreuze hack. Door het gebruik van verouderde software, het niet versleutelen van wachtwoorden en het niet toepassen van verschillende netwerksegmenten elk met hun adequate beveiligingsmaatregelen konden hackers ongestraft toegang krijgen tot de beveiligingssleutels.  “Als je weet dat je zo kwetsbaar bent, dan kun je daarvoor aansprakelijk gesteld worden, zeker als de gevoeligheid van de data tot grote schade kan leiden bij een lek”, aldus Tjon-En-Fa. “De benodigde maatregelen gaan verder dan het installeren van de meest dringende patches. Als gegevens kwetsbaar zijn dan kunnen zwaardere eisen worden gesteld aan beveiligingsmaatregelen. Anders kun je met succes aansprakelijk gesteld worden, zoals blijkt uit het voorbeeld van Diginotar. Daarbij moest de verkoper van de aandelen in Diginotar schadevergoeding betalen aan de koper voor de waardeloos geworden aandelen, wegens schending van contractuele garanties rondom de IT-beveiliging. De Amsterdamse rechtbank is daarbij diep in de technische aspecten van de beveiliging gedoken.”   Driekwart van de mkb'ers weet niks van cybersecurity en vindt het de verantwoordelijkheid van de IT-leverancier Is de schade die voortkomt uit cybercrime te verzekeren inclusief een boete die het CBP uitdeelt? Dat blijkt het geval. Er zijn op dit moment al cybersecurity polissen in de markt waarmee risico's breed af te dekken zijn. Dat kan gaan om kosten voor het vinden en repareren van het datalek, schade die voortvloeit door het platleggen van processen, maar ook het in waarde verminderen van bedrijfsgeheimen door het uitlekken van deze vertrouwelijke informatie en eventueel geleden imagoschade. Ook een eventuele boete van het CBP valt onder de verzekering, mits geen sprake is van opzet. Dit soort schade is niet of maar zeer ten dele gedekt onder traditionele verzekeringen. De geleden schade kan fors oplopen doordat incidenten als een olievlek ook andere organisaties in een waardeketen raakt. Naast dit soort gespecialiseerde cyber-polissen valt hoofdelijke aansprakelijkheid van bestuurders voor cyber-incidenten onder gangbare bestuurdersaansprakelijkheidsverzekeringen.   Kleine lettertjes Sla de kleine lettertjes in de verzekeringspolissen zeker niet over, raadt Tjon-En-Fa aan. Ze noemt het een zachte, nieuwe markt waarbij verzekeraars graag nieuwe polissen willen verkopen. Kijk wel goed naar wat er van de dekking is uitgesloten en vergelijk verschillende aanbieders. Naast dergelijke nieuwe verzekeringsproducten is het ook raadzaam om de leveringsvoorwaarden van bestaande leveranciers te screenen op hun aansprakelijkheid wat betreft de schade die voortvloeit uit cyber-incidenten. Het is raadzaam om meer en expliciete garanties te vragen rondom de informatiebeveiliging op het moment dat een organisatie voor het eigen functioneren afhankelijk is van de infrastructuurdiensten van deze partij.   Bewustwording En dan komt de dialoog in de zaal op een voor de IT-sector interessant punt. Bij de vraag van dagvoorzitter Ferry Mingelen of de IT-leverancier verantwoordelijk is voor de informatiebeveiliging steekt een overgrote meerderheid van de deelnemers in de zaal een groene kaart op. De leverancier wordt er blijkbaar op aangesproken als de beveiliging niet op orde is, terwijl dit in eerste instantie een verantwoordelijkheid van de gebruiker is. Bij grotere organisaties die met uitbestedingsopdrachten werken wordt die verantwoordelijkheid meestal goed afgekaart. Bij kleinere organisaties die IT-diensten afnemen is dat minder goed geregeld en afgesproken. Afnemers willen over het algemeen voor een dubbeltje op de eerste rang zitten en gaan er stilzwijgend van uit dat de leverancier de beveiliging op orde heeft. De leverancier brengt het onderwerp niet ter sprake omdat er aanvullende maatregelen nodig zijn en hiervoor een extra factuur gestuurd moet kunnen worden. Hier zit een spanningsveld. Dat bevestigt Frans van de Wetering die vanuit zijn bedrijf Threadstone betrokken is geweest bij een bewustwordingscampagne van MKB Nederland rondom cybersecurity. “Het animo om mee te doen aan deze scan onder mkb'ers naar kwetsbaarheden was laag”, aldus Van de Wetering. “Driekwart van de ondernemers weet niks van cybersecurity af en vindt dat de verantwoordelijkheid hiervoor in zijn geheel ligt bij de IT-leverancier. Die zou net als een autofabrikant verborgen gebreken als een slechte beveiliging kosteloos moeten repareren als deze zich voordoen. Gevolg is dat tal van kleinere bedrijven niet goed beveiligd zijn tegen verlies, diefstal of misbruik van persoonsgegevens. Naast de schade kan hen dat straks ook nog op een bestuurlijke boete komen te staan. Meer ruchtbaarheid aan deze meldplicht is geen overbodige luxe.”   Hogere eisen In de discussie gaan fabrikanten en leveranciers zeker niet vrijuit. Succesvolle hacks bestaan bij de gratie van kwetsbaarheden in veel gebruikte software. Afnemers kunnen hun opdrachtgevers eisen opleggen rond het uitbrengen en uitrollen van patches om deze kwetsbaarheden tijdig en adequaat te repareren. Bij het ontwikkelen van nieuwe software is het verstandig om expliciet te vereisen dat het eindproduct tal van maatregelen en hulpmiddelen bevat om informatie goed te kunnen beveiligen. Hetzelfde gebeurt voor de huidige en toekomstige consumentenproducten die op de markt gebracht zullen worden. Steeds meer apparaten krijgen een ip-adres, waardoor ze aan internet gekoppeld zijn met bijkomende gevolgen voor de bescherming van deze informatie. Aan dit soort nieuwe producten mogen hoge eisen gesteld worden rond de beveiliging.   Meldplicht Met ingang van 1 januari 2016 treedt een wijziging van de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) in werking die een meldplicht regelt voor datalekken. Deze meldplicht houdt in dat bedrijven, overheden en andere organisaties die persoonsgegevens verwerken datalekken moeten melden aan het College bescherming persoonsgegevens (CBP). Een organisatie mag de melding aan de betrokkenen achterwege laten als aantoonbaar passende technische beschermingsmaatregelen genomen zijn. Belangrijkste maatregelen is het versleutelen van de informatie zodat de gelekte persoonsgegevens onbegrijpelijk of ontoegankelijk zijn voor onbevoegden.   Legacy besmettelijk Het Nationaal Cyber Security Center (NCSC) waarschuwt bedrijven voor de risico's van legacysystemen. Deze zijn groter omdat legacysystemen kwetsbaarder zijn. De gebruikte technologie wordt niet of nauwelijks meer ondersteund door externe leveranciers of de eigen organisatie. Als er zich wel een incident of probleem voordoet, is er vaak binnen de eigen organisatie niet meer voldoende kennis aanwezig om het op te lossen. Daarnaast zijn veel legacysystemen inmiddels gekoppeld aan andere systemen of aan het internet, koppelingen waar de systemen oorspronkelijk niet voor zijn ontworpen. Het kenniscentrum voor cybersecurity heeft een self-assessment ontwikkeld om deze risico's inzichtelijk te maken.Auteur: Sytse van der Schaaf